Menu
W kwietniu bieżącego roku Ministerstwo Finansów zaprezentowało projekt ustawy zmieniającej przepisy dotyczące przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Celem nowelizacji jest dostosowanie krajowego porządku prawnego do najnowszych wymogów Unii Europejskiej, w tym do rozporządzeń Rady UE, które wprowadzają środki restrykcyjne wobec Iranu i Korei Północnej.
Planowane zmiany mają charakter szeroki i znaczący — obejmują zarówno wprowadzenie nowych obowiązków dla instytucji obowiązanych, jak i doprecyzowanie dotychczasowych regulacji. Przedsiębiorcy oraz inne podmioty objęte ustawą będą musiały ponownie przyjrzeć się swoim procedurom wewnętrznym i dostosować je do nowych wymogów, które w wielu przypadkach oznaczają nie tylko formalne zmiany dokumentów, ale również konieczność realnego przeorganizowania działań w zakresie AML (anti-money laundering).
Zasadnicza część ustawy ma wejść w życie 1 lipca 2025 r. Wyjątki stanowią:
Wszystkie instytucje obowiązane, niezależnie od charakteru swojej działalności, będą musiały dostosować swoje wewnętrzne procedury AML do znowelizowanych przepisów.
Jedną z najistotniejszych zmian jest odejście od jawności Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR). To konsekwencja wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE, który uznał, że powszechny dostęp do danych w CRBR narusza przepisy o ochronie danych osobowych. Dostęp do rejestru uzyskają jedynie:
Dodatkowo, każda instytucja obowiązana przed uzyskaniem dostępu do CRBR będzie musiała złożyć formularz identyfikacyjny zgodnie z nowym wzorem.
Projekt przewiduje obowiązek złożenia formularza identyfikacyjnego przez każdą instytucję obowiązaną – nie tylko wtedy, gdy dokonuje zgłoszeń do GIIF, ale już przed nawiązaniem pierwszych stosunków gospodarczych lub wykonaniem pierwszej transakcji okazjonalnej.
Instytucje, które wcześniej nie składały formularza (np. nie przekraczały progu 15 tys. euro, ani nie identyfikowały ryzykownych transakcji), będą miały czas na spełnienie obowiązku do 31 grudnia 2026 r. Co więcej, te instytucje, które złożą formularz przed 30 czerwca 2025 r., będą musiały złożyć go ponownie w nowym brzmieniu od 1 września do 31 grudnia 2025 r.
Nowelizacja rozbudowuje obowiązki w zakresie stosowania środków bezpieczeństwa finansowego, w tym:
To ostatnie ma szczególne znaczenie w kontekście przeciwdziałania zjawisku „de-riskingu”, czyli masowego unikania relacji z klientami uznanymi za wysokiego ryzyka bez realnej analizy ryzyka. Praktyka ta bywa szczególnie widoczna w sektorze bankowym, gdzie dochodzi do odmowy świadczenia usług np. ze względu na obywatelstwo klienta. Nowe przepisy mają umożliwić GIIF weryfikację zasadności takich decyzji.
Zmieniony art. 74 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu rozdziela obowiązki informacyjne pomiędzy instytucje prowadzące rachunki bankowe a pozostałe podmioty. Dodatkowo, każda instytucja obowiązana będzie zobowiązana do:
Ustawa poszerza katalog szczególnych środków ograniczających o działania związane z:
Instytucje obowiązane będą zobowiązane stosować środki wobec osób i podmiotów ujętych na listach ogłaszanych przez Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF) – w szczególności na podstawie rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ (1718, 2231, 2356). Obowiązkowe będzie również zamrażanie wartości majątkowych wskazanych osób, w tym tych powiązanych z ISIL czy Al-Kaidą.
Nowelizacja wprowadza szereg obowiązków, które wymagają skrupulatnego dostosowania procedur wewnętrznych przez instytucje obowiązane. Choć projektowane przepisy przewidują vacatio legis, to czas na wdrożenie nowych obowiązków jest stosunkowo krótki – zwłaszcza w kontekście wymagań formalnych, jak formularze identyfikacyjne i dostęp do CRBR.
Dla osób odpowiedzialnych za zgodność w instytucjach obowiązanych nadchodzące miesiące będą czasem intensywnej pracy nad aktualizacją dokumentacji AML, oceną ryzyka oraz dostosowaniem procesów do nowych wymogów. Warto rozpocząć te działania już teraz.
Zapraszamy do kontaktu
© 2025 Twój Doradca - Aleksander Serwiński